اى بندگان من

اى بندگان من

ستون حاضر تصمیم دارد تا در هر هفته یکى از آیات قرآن را که شامل مفاهیم اجتماعى و فرهنگى و تاریخى مى شود، با استفاده از تفاسیر معتبر شیعه تفسیر و تحلیل نماید. باتوجه به متن سنگین تفاسیر موجود، سعى خواهدشد که در عین پایبندى به متن و حفظ امانت دارى، از نثرى ساده و روان استفاده شود تا درک و فهم مفاهیم آن آسانتر گردد
آیه: «قل یا عبادى الذین اسرفوا على انفسهم، لاتقنطوا من رحمة الله. ان الله یغفرالذنوب جمیعاً انه هوالغفور الرحیم.»
ترجمه: بگو (اى پیامبر) اى بندگان من که بر نفس خویش ستم کرده اید(گناه کرده اید) از رحمت و مغفرت و بخشایش خداوند ناامید و مأیوس نشوید. خداوند همه گناهان را مى بخشد. زیرا که اوبخشاینده مهربان است.
تفسیر المیزان: آیه حجت خداوند بر دعوت بندگان براى عباداتش و تشویق آنها براى پذیرش این دعوت است، چرا که خداوند، مولاى ماست و ما بندگان اوییم. ما موظف به پرستش و اطاعت او هستیم و او نیز باید ما را به اطاعت و عبادت خویش فراخواند. این دعوت در کلمه «عبادى» مشخص است. خداوند ما را «بندگان من» خطاب کرده تا در سایه مهربانى و بخشایش او درآییم. اسراف در این آیه یعنى تجاوز از حد در هر کارى که انسان مرتکب مى شود. اسراف برنفس یعنى ارتکاب گناه که شامل شرک نیز مى شود. همچنین واژه «اى بندگان من» هم شامل مشرکان نیز مى شود. حتى مى توان گفت منظور خداوند از این واژه، فقط مشرکین است. منظور از «رحمت»، رحمت مربوط به آخرت است و شامل رحمت دنیایى نمى شود. معنى رحمت در اینجا، بخشایش الهى است. معنى کلمه «ذنوب» تمام گناهان است. البته باید توجه داشت که گناه شرک فقط با توبه بخشیده مى شود یعنى مشرکان باتوبه کردن واقعى شامل این آیه مى شوند.
تفسیر نمونه: خداوند همه گناهان را مى آمرزد. خداوند با لحنى آکنده از نهایت لطف و محبت آغوش مهربانى را به روى همگان گشوده و فرمان عفو آنها را صادر نموده است. دقت در تعبیرات این آیه نشان مى دهد که از امیدبخش ترین آیات قرآن مجید نسبت به همه گناهکاران است. شمول و گستردگى آن به حدى است که طبق روایتى امیرمؤمنان فرمود: «در تمام قرآن، آیه اى وسیعتر از این آیه نیافتیم.» ذنوب همه گناهان را بدون استثنا دربرمى گیرد که نشاندهنده اوج مهربانى و بخشایش خداوند نسبت به بندگان است.
تفسیر تبیان: در آیه کاملاً واضح است که خداوند تمام گناهان را بدون توجه و تنها از سرفضل و عنایت و با شفاعت پیامبر (ص) و اهل بیتش مى بخشد. آیه هیچ محدودیتى ندارد و بخشش گناهان به توبه کردن بستگى ندارد یعنى خداوند بدون توبه نیز بندگان از جمله مشرکان را مى بخشد.
تفسیر روض الجنان و روح الجنان: بهتر آن است که آیه را بدون هیچ محدودیتى شامل تمام گناهان از جمله شرک بدانیم.خداوند تمام گناهان را مى آمرزد و همه را مى بخشد و توبه را به عنوان شرط بخشایش مطرح نکرده است.
تفسیر کاشف: آیه دعوت واضحى است از سوى خداوند براى کسانى که گناه کرده اند. خداوند آنان را به توبه کردن دعوت کرده است و به آنها وعده عفو و پاکى از همه گناهان را هرچند بزرگ باشند، داده است. بدین ترتیب خداوند براى کسانى که مى خواهند از گناهان پاک شوند، درى گشوده تا وارد شوند و اشتباهات خویش را اصلاح کنند. البته این عمل متقابل است. یعنى اگر بندگان توبه نکنند، خداوند نیز آنان را نمى بخشد.

پانویس:
۱ ـ تفسیر المیزان توسط مرحوم علامه طباطبایى نوشته شده است. این تفسیر به زبان عربى است و یکى از بهترین تفاسیر شیعه محسوب مى شود. مرحوم علامه در سال ۱۳۶۰ درگذشت.
۲ ـ تفسیر نمونه: تفسیر توسط جمعى از دانشمندان معاصر و به سرپرستى ناصرمکارم شیرازى نوشته شده است. چاپ اول این تفسیر در سال ۱۳۵۲ پخش گردید.
۳ ـ تفسیر تبیان فى تفسیر القرآن نوشته مرحوم شیخ طوسى یکى از بزرگترین شخصیتهاى شیعى در بعد از غیبت است. کتب مرحوم شیخ همواره مرجعى قوى براى دانشمندان بوده است. او در قرن پنجم هجرى مى زیسته است.
۴ ـ تفسیر روض الجنان و روح الجنان: بزرگترین تفسیر شیعه توسط ابوالفتح رازى در قرن ششم هجرى نوشته شده است.
۵ ـ تفسیر الکاشف نوشته محمدجواد مغنیه

زرنگی اگر در مسیر حق نباشد نادانی است

زرنگی اگر در مسیر حق نباشد نادانی است «و هنگامی که به آنان گفته شود: در زمین فساد نکنید می گویند ما فقط اصلاح کننده ایم. آگاه باشید اینها همان مفسدانند ولی نمی فهمند» (بقره- 12) نفاق یکی از ویژگی های زشت انسانی است که همواره در جوامع مختلف بشری زیان های فراوانی را به بار آورده است؛ چرا که منافق دشمنی است در لباس دوست که شناخت و مقابله با او بسیار دشوار است. نفاق طبق آیات مختلف قرآن در درک و قدرت شناخت آدمی خلل ایجاد می کند. انسان های منافق به دلیل عدم اعتقاد قبلی به مبدأ و معاد وحشت و اضطراب فراوانی داشته و بالاخره به عذاب الهی گرفتار خواهند شد. این آیات حال منافقان را بیان کرده و بعضی از صفات آنها را بررسی می کند و آگاهی لازم برای مقابله با خطر منافقان و اتخاذ تصمیم مناسب را به انسان می دهد. برخی از نکات مهم این آیات به شرح زیر است: 1- نفاق عامل فساد است 2- منافقان فقط خود را مصلح معرفی کرده و دیگران را فاسد می دانند. 3- منافقان عناصری مفسد و تباه کننده جامعه و منشأ فساد در جوامع دینی بوده اما درعین حال خود را از هر عیبی پاک می دانند. 4- منافقان با ستایش نابجا از خود در صدد فریب دادن مردم و توجیه اعمال خلافشان هستند و فسادگری خود را بواسطه بیماری دل، اصلاح طلبی قلمداد می کنند. 5- منافق، چند چهره بودن خود را از زرنگی، مردم داری و اصلاح گری می داند. 6- مسلمانان باید از چهره دروغین و شعارهای به ظاهر زیبای منافقان آگاه شوند. 7- زرنگی اگر در مسیر حق نباشد مصداق بارز «نادانی» است.(1) مرکز فرهنگ و معارف قرآن (1) برگرفته از تفسیر راهنما و نور، ذیل آیه شریفه.

با رنج های محمد (ص) (یادداشت روز)

«همانا فرستاده ای از خودتان برای هدایت شما آمد که رنج کشیدن تان بر او سخت و ناگوار می آید و او بر رستگاری شما حریص و بر مؤمنان رئوف و مهربان است.»
سوره توبه- آیه 128
چشمانی که در واقعه ناگوار 28 صفر سال یازدهم هجری در فقدان پیشوای بزرگ و محبوب خویش مبتلای طوفان اشک شد، عمق مصیبتی را که در آن روز شوم، گریبان امت محمد(ص) را گرفت، زمانی دریافت که دیگر دستش از دامان مهر آن پیامبر رحمت و وحدت کوتاه بود.
در غیبت ظاهری رسول خدا- و حتی ساعاتی پیش از آن که او به دیدار «رفیق اعلی» بار یابد-، اختلاف و پریشانی بر جمع امت او مستولی شد و وصایای دلسوزانه اش در نزد پیروان او مهجور ماند.
حضرت مصطفی (ص) در بستر بیماری با وجود درد جانکاهی که جسم نحیفش را می آزرد، بیمناک از سرنوشت امت خود، در اندیشه تجهیز سپاه برای دفع فتنه بیرونی و کتابت وصیتی ویژه به منظور پایان دادن به فتنه درونی بود که جمعی با دریغ از برآوردن خواسته های واپسین آن پیشوای دلسوز، درد جسمانی حضرتش را به رنجی جانفرسا و روح آزار بدل کردند. وقتی آتش اختلاف در اثر موافقت و مخالفت با خواسته او در کنار بسترش شعله ور شد، پیامبر رحمت، روی درهم کشید و از آن جماعت بی معرفت و تهی از ولایت خواست که اطرافش را خالی کنند که نزد او جدال با یکدیگر سزاوار نیست. و از آن زمان تا امروز، روح رسول الله(ص) از رنج طاقت فرسایی که بر اثر پراکندگی و اختلاف بر جان پیروانش افتاده، آزرده است زیرا به فرموده خداوند تبارک و تعالی: عزیزه علیه ما عنتّم... از اینکه امت خود را در سختی می بیند، سخت در رنج است.
همین دیروز دشمن کینه توز پیامبر، در کمین فرزندان معنوی محمد(ص) نشست و خون عبدالعزیز رنتیسی و تنی چند از یارانش را بر زمین ریخت. همچنان که کمتر از یک ماه پیش، چنگال خونریز خود را در گلوی شیخ احمد یاسین فرو برده و جان آن پیرمرد از پا افتاده را وحشیانه ستاند؛ بی آن که از سران پنجاه کشور اسلامی ، صدای اعتراضی ، گوش جنایت کاران را بیازارد .
همتایان ابوجهل و ابوسفیان در عصر جدید، روزی نیست که سفره مرگ برای جمعی از پیروان محمد(ص) نگسترند و خون پاک آنان را فدیه بقای بت های اشرافیت و جهل و تعصب مدرن نکنند. خون فرزندان رسول الله هر روز بر سواحل امید و آرزوهای ساکنان بین النهرین جاری می شود؛ مردان و زنان و کودکانی که تنها جرمشان، حضور در زیر خیمه محمدی است و حسرت بندگی و انقیاد را در برابر کفر آمریکایی و صهیونیستی، بر دل سیاه ساکنان کاخ سفید نهاده اند. و درست برخلاف اکثر حاکمان و ارباب زور و زر در کشورهای اسلامی که پنهان و آشکار با کفار امپریالیست به زدوبند مشغولند، توده پیروان محمد(ص) خواب راحت را از چشمان نحس دشمن گرفته، به کابوس دائمی آنان تبدیل شده اند.
اکنون در روزی که دل های امت نبوی در سوگ رسول رحمت، ماتم زده و سوگوار است، روح بلند آن پیامبر و مصلح بزرگ نیز از گرفتاری های پیروانش رنج می برد و لابد مسلمانان را به دوری از تفرقه و گرد آمدن بر محور وحدت فرامی خواند. هر کس به هر بهانه ای، موجب بالا گرفتن تشتت و تقویت عوامل جدایی میان مسلمین شود، قطعاً خود را از نظر لطف و عنایت پیغمبر اکرم(ص) محروم کرده است.
صرف نظر از دسته ای که شدت جهل و کم فهمی نزد آنان، عامل پی گیری برنامه های تفرقه انگیز است، عوامل اصلی تشتت در میان پیروان رسول الله، ریشه در توطئه های حساب شده ای دارد که سرنخ آنها در اختیار دشمنان خدا و پیامبر است و امروز کسی نیست که نداند دشمنان واقعی امت مسلمان چه کسانی هستند. براساس نظرسنجی های به عمل آمده از سوی مراکز وابسته به غرب، اکنون واقعیت غیرقابل انکار این است که بیش از هشتاد درصد مسلمانان در جهان، نسبت به آمریکا و انگلیس و اسرائیل، همان کینه ای را در سینه دارند که از دشمنان معاصر پیامبر به دل داشته اند. رویارویی بزرگی که مسلمانان را در گستره همه سرزمین های اسلامی علیه جاهلیت مدرن برانگیخته است، جلوه ای از نبردهای بدر و حنین و خیبر و عاشورا در صدر اسلام دارد و همین، رمز پیروزی نهایی پیروان رسول الله در جنگ ناعادلانه میان کفار تا بن دندان مسلح و مسلمانان تهیدست و امیدوار به لطف خداست.
آنچه پیروزی نهایی را برای مؤمنان صدراسلام حتی پس از شکست ظاهری و قتل عام مسلمانان به ارمغان آورد، جوشش معصومیت و مظلومیت نهفته در خون پاک این خداباوران استوار بود. به همین دلیل، در حالی که موجی از احساس و عاطفه مثبت نثار سید و سالار شهیدان کربلا و یارانش می شود، قاتلان سنگدل آنها، هیچ نصیبی جز نفرت و کینه خلایق نداشته و ندارند.
از ضربه ها و شکست های ظاهری امروز نباید هراسی به دل راه داد چرا که خداوند وعده یاری قطعی کسانی را داده است که در راه او به مجاهده برخیزند